I TE AO I TE WHAKAPUAKANGA O NGĀ TIKA TANGATA

Te mea te mana o te tūturu me te rangatiratanga o te ōrite, me te rāhui tūturu rights of all members of the human family is the foundation of freedom, justice, me te rangimarie i roto i te aoNo te mea i te wehe, me te desecrating tika tangata te whai hua i roto i te mahi o te-kore fakaetangatá abase ki te hinengaro o te tangata, me te ko te ia o te ao e te iwi, ka oaoa i te haere noa o te kupu o te ora i roto i te wehi, me te rawakore i whakahuatia e te teitei wawata o nga tamariki a te iwi. No te mea ki te kore te tangata ki te kia meinga ki te manghawakan rite last resort, ki te tutu ki a te matawaenga, me te tukino, e nga tika o te tangata'were tiakina e te ture o te ture. Tena te iwi o Te United nations have in the Charter reaffirmed their faith in Fundamental human rights, i roto i te rangatiratanga, me te utu o te tangata i te tangata me te i roto i te ōrite te mana o te tangata me te wahine, a kua takoto to promote social progress and better standards of life in larger freedom. Whereas Member States have taumautia ia ratou ki te whakatutuki i, i roto i te mahi ki te United nations, the promotion of universal whakaute hoki, me te te haapa'oraa o te tangata tika, me te taketake nga rangatiratanga. Mo te tino nui te whai māramatanga o enei tika me nga rangatiratanga me te faufaa i te ki tonu i te whakatutukitanga o tēnei i te kupu whakaari.

I teie nei, Na reira, i Te Whakaminenga Whānui a te proclaims te Whakapuakitanga whanui rite i te whānui paerewa tono mo te katoa o nga iwi, me te whenua, ki te whāinga o te ia te tangata i a ia te tentacle o te hapori, te whai i nga wa katoa i roto i te ngakau ki tenei kupu, e tutava na roto i te whakaako me te mātauranga ki te whakatairanga i te whakaute mo enei tika me nga rangatiratanga me by progressive measures, national and international, to secure their universal and effective recognition, me te te haapa'oraa, e te tangata o te Āhua Mema, me te o te tangata o te whenua i raro i to ratou mana.

All human beings are born free, me te rite i roto i te rangatiratanga me te mana. Ratou, e hua ana ki te take, me te hinengaro, me te kia i te ture ki tetahi ki tetahi i roto i te wairua o te autaea'eraa. Ko ia tangata e tika ana ki te katoa, i te tika me nga rangatiratanga whakaturia atu i roto i tenei Whakapuakitanga, kahore he rereketanga o te ahua tetahi, such as race, colour, sex, language, religion, political whakaaro ranei te tahi atu, national or social origin, property, birth or other status. I tua atu, kāore he wehewehe, ka hanga i runga i te pūtake o te political, jurisdictional or international status of the country or territory ki nei i te tangata, ahakoa ko te motuhake, non-whaiaro-whakahaere i raro ranei i tetahi atu ritenga o te mana. Aita kia he pononga ranei bubusabusin aukati i tetahi ahua o te pononga, me ta te pononga hokohoko. Kaua tetahi tangata e whakamamae ranei i raro ki te nanakia, ati ranei faareporaa te maimoatanga ranei te whiu. Katoa e rite aroaro o te ture a e tika ana kahore he rereketanga mo tetahi i tetahi ki te tiaki o te ture.

Ko ia tangata e tika ana ki te rite ki te tiaki ki te rereketanga mo tetahi i tetahi-anake i roto i te ofatiraa o tenei Whakapuakitanga, a e tetahi whakatara ki taua aukati.

Te katoa kua te tika ki te he whai hua rongoa mā te mātau o te motu rōpū whakamana mo nga mahi e takahi the fundamental rights granted ki a ia e te ture ranei e te ture. Ko ia tangata e tika ana i roto i te ki tonu i te ōrite ki te fair and public hearing by an independent, me te tōkeke tribunal, i roto i te whakataunga i ona tika me ngā herenga o any criminal charge ki a ia. Everyone charged with a penal hara e te tika, ki te pokanoa innocent until proved guilty according to law in a public trial at which he has had all the whakapūmau i te tika mo tana korero. No one shall be held guilty of any penal hara i runga i te pūkete o tetahi mahi ranei whakarerenga nei i kore e kėia he penal hara, under national or international law, i te wa i taua. E kore ano hoki te whiu taimaha atu i te e hāngai ana i te wa ki te mahi i te punishable offense. Kahore he tangata ka waiho i raro ki te noho pokanoa ki tona tūmataiti, whānau, home or correspondence, e kore ki te whakaeke ki runga ki tona honore, me te ingoa pai. Te katoa kua te tika ki te tiaki o te ture ki te taua pokanoa ranei patua. Te katoa kua te tika ki te haere noa o te kaupapa, me te noho i roto i nga rohe o ia āhua. Ko ia tangata e whai-tika kia whakarere i tetahi whenua, tae atu ki ona ake, a ki te hoki atu ki tona whenua. Te katoa kua te tika ki te rapu me te oaoa i roto i ētahi atu whenua whakarurutanga i whakatoi. Ko te tika e kore ai e whakahuatia i roto i te take o te prosecutions i puta ake i te pono non-political crimes or from acts contrary to the purposes, me te mau parau tumu o te United nations. Kaua tetahi tangata e murua e tangohia tona iwi tuturu, a kihai i whakakahore i te tika ki te huri i tona iwi tuturu mona. Te tangata me te wahine o te pakeke e tika ana ki te marena, me te utuafare hanganga, kahore tetahi fakangatangata e tika ana ki te whakataetae ā-motu ngā karakia ranei. Ko ratou e tika ana ki te equal rights as to marriage, during marriage and at its dissolution. Te faaipoiporaa i roto i anake ki te free, me te ki tonu i te whakaae o te whakaaro hoa faaipoipo. The family is the natural and fundamental group unit of society and is tika ana kia tiakina e te iwi me te Kāwanatanga. Te katoa kua te tika ki te tikanga herekore o te whakaaro, hinengaro, me te karakia this right includes freedom to change his religion or belief, rānei anake ranei tahi ki ētahi atu i roto i te hapori ki te whakaatu i tona religion or belief i roto i te whakaako, i te mahi, ki te koropiko, me te haapa'oraa. Te katoa kua te tika ki te tikanga herekore o te whakaaro me te whakapuaki i tenei right includes freedom to hold opinions without raweketia, me te ki te rapu, ki te riro ia, me te whakawhiwhi pārongo me ngā whakaaro i roto i tetahi tikanga o te tūringiringi, me te kore te whakaaro o te rohe.

Ia te tangata e whai-tika ana kia whai wahi ki nga whakahaere kawanatanga o tona whenua, a ia tonu ranei i roto i freely chosen representatives.

Te hinaaro o te iwi hei te pūtake o te mana o te kāwanatanga, tenei e taea te whakakitea mai i roto i te mau pōtitanga i te wa ki te wa by universal and equal suffrage and shall be held by secret pōti ranei e ōrite free pōti ngā tukanga.

Ia tangata, ka rite ki te mema o te hapori, e whai-tika ana ki te haumarutanga pāpori, me te tika ki te ite i roto i te motu te kaha me te mahi tahi te ao, me te i roto i runga i te organization and resources of each State, of the economic, social and cultural mahuinga ia mo tona rangatiratanga, me te whanaketanga o tōna tuakiri.

Everyone has the right to work, to free choice of employment, ki te tika, me te tikanga pai o te mahi, me te ki te te tiaki ki te kore mahi. Everyone has the right to equal pay for equal work, kahore he rereketanga mo tetahi i tetahi.

Te hunga katoa e mahi ana i te tika, ki te tika me te pai utu te whakarite mō te ia me tona utuafare i te oraraa i te tika o te mana tangata, me te i kō atu, ki te tika, e te tahi atu tikanga o te tiaki.

Te katoa kua te tika ki te whakatū, me te uru atu ngā uniana mō te tiaki o tana ngākau nuitanga. Everyone has the right to rest and leisure, including reasonable limitation o te mahi haora, me te utu i roto i te kaupeka hararei. Everyone has the right to a standard of living adequate for the health and well-being of himself and of his family, including food, clothing, te noho, me te tiaki hauora, me te tika te mahi pāpori, me te tika ki te te whakamarie i roto i te kore mahi, sickness, disability, te pouaru a taea, te koroheketanga, me te tahi atu i te kore o te oranga i roto i te non-i heipu te hui. Vahine, me te hunga tamariki e tika ana ki te tiaki motuhake me te āwhina.

Katoa i te tamariki, ahakoa i whanau mai i roto i ranei i roto i te faaipoiporaa, e te oaoa i te i taua social protection. Te mātauranga ko te utu o te tiaki, i te iti rawa i roto i te timatanga, me te taketake wāhanga. Te timatanga te mātauranga e mātua Ko te hangarau te mātauranga ngaio me te ka te hanga i te tae o nga mea katoa, me te teitei o te mātauranga e whakaratohia ana i rite ki nga mea katoa e hāngai ana i runga i te kaiaka ki te.

Te mātauranga ko te whakahaua ki te ki tonu i te whanaketanga o te tangata tuakiri, ki te whakapakari o te whakaute mō ngā tika tangata me te taketake nga rangatiratanga. Ka whakatairanga i te māramatanga, kātakí me te auhoaraa i roto i nga iwi katoa, ki te iwi māori or religious groups, and shall further the activities of the te United nations i roto i te tiaki o te rangimarie. Te mau metua i te tuatahi te tika ki te whiriwhiri i te ahua o te mātauranga tuku ki a ratou tamariki. Everyone has the right freely to participate in the cultural life of the community, to enjoy the arts and to share in scientific advancement and its benefits. Te katoa kua te tika ki te tiaki o te morare, me te rauemi hua o tetahi hanga o te scientific, literary or artistic e ia ko te kaituhi. Ko ia tangata e tika ana ki te te hapori, me te o te ao, te tikanga i roto i nei e nga tika me nga rangatiratanga whakaturia atu i roto i tenei Whakapuakitanga can be fully realized. Everyone has duties to the community in which alone the free and full development of his personality. Ki te te whakamahi o ona tika me nga rangatiratanga, nga tangata katoa e ngohengohe ana anake ki te here, te rite kei te whakaritea e te ture anake mo te whakaaro anake o te whiwhi i te ōrite āhukahuka me te whakaute hoki nga tika me nga rangatiratanga o ētahi atu, me te o te whakaminenga, ki te ataahua whakaritenga o te morare, public order and the general welfare in a democratic society. Ko te tika me nga rangatiratanga ehara i te mea e wātea ana i roto i tetahi tūkunga anga ke ki te take, me te mau parau tumu o Te United nations. Kahore i roto i tenei Tauākī e te tikanga te homai e tetahi Kāwanatanga, rōpū ranei te tangata i tetahi tika ki te hanga i tetahi kaupapa ranei e mahi i tetahi mahi e hāngai ana ki te whakaturia atu i konei.